Mooie vondsten op de Vliegbasis

21-02-2020 3477 keer bekeken

De voorbereidende onderzoeken voor het bouw- en woonrijp maken van de gronden voor de Vliegbasis zijn in volle gang. Een mooi voorbeeld van die onderzoeken is het onderzoek naar Niet Gesprongen Explosieven (NGE). Dat onderzoek leverde mooie vondsten op.

In december is het Rijksvastgoed bedrijf in opdracht van het Ministerie van Defensie gestart met het opsporen van NGE in het westelijk bosgebied en langs de Batenburgweg.

Als archeoloog begeleidt Nick Warmerdam (BAAC, Bureau voor Archeologie en Bouwhistorie) de opsporingswerkzaamheden.  Hij kijkt in het veld dagelijks mee en documenteert en registreert alle vondsten en sporen die bij de graafwerkzaamheden worden gevonden. Door zijn aanwezigheid kunnen de graafwerkzaamheden doorgaan zonder dat de archeologische sporen en vondsten verloren gaan. Op basis van vooronderzoek wordt in het gebied een FLAK-stelling (Duits luchtdoelgeschut) verwacht verbonden door loopgraven. 

Provincie Utrecht vroeg hem naar zijn vondsten:

Wat is jouw meest bijzondere vondst?

Loopgraaf op de Vliegbasis

Voor mij als archeoloog zijn het niet de individuele objecten of sporen die bijzonder zijn, maar juist het geheel aan sporen en vondsten op een specifieke plek. Samen kunnen deze resten een bijzonder en vaak uniek verhaal vertellen over het gebruik van het gebied en de mensen die hierin hebben geleefd. Een mooi voorbeeld op de vliegbasis vormt één van de twee Duitse luchtafweerbatterijen uit de Tweede Wereldoorlog. Deze is in de afgelopen weken door ons onderzocht. In de oorlog lagen er meerdere ketens van dergelijke luchtafweerstellingen in de regio om het luchtruim boven Fliegerhorst (vliegbasis) Soesterberg te beschermen tegen vijandelijke aanvallen vanuit de lucht. De onderzochte batterij had een oppervlakte van meer dan twee hectare, was permanent door militairen bewoond en voorzien van relatief duurzame bouwwerken, zoals munitiebunkers, barakken en beschoeide loopgraven.

 

Hoe was het leven toen?
Het vondstmateriaal dat tot nu toe is aangetroffen laat zowel het dagelijkse dienstleven zien, als de vrijetijdsbesteding en het daadwerkelijke oorlogsgeweld. In eerste instantie waren de mannen hier aanwezig om het luchtruim te bewaken en de batterij te bemannen. Omdat ze hier ook daadwerkelijk in de nabijheid van hun stukken geschut verbleven, gebeurde er veel meer in het complex dan alleen het uitvoeren van de belangrijkste werktaken. 

Mosterdpotje van de militairen

Het was in feite een klein dorpje op zichzelf. Op basis van de vondsten lijkt het leven er op het eerste gezicht relatief goed te zijn geweest. Een groot deel van het materiaal bestaat uit alledaagse objecten zoals tandenborstels, tandpasta, scheermessen, gebroken borden en vergelijkbaar afval dat typisch is voor het dagelijkse leven. Wat wel opvallend veel aanwezig was, waren lege mosterdpotjes. In elke kuil werden tot nu toe meerdere van deze typische potjes teruggevonden. Mosterd zal een geliefde toevoeging zijn  geweest aan het eten. 

Gebruiksvoorwerpen

 Naast slapen, eten en drinken werden er in de barakken ook de nodige vrije avonden doorgebracht. Op deze vrije momenten werd gedronken, gekaart en muziek gedraaid of gespeeld. Bewijs hiervoor zijn drie mondharmonica’s, een compleet kaartspel en vele alcohol gerelateerde vondsten, zoals flessen schnaps, bier en wijn. Het meest opvallend was de vondst van twee geweistangen van een edelhert. Deze lagen rechtop in een asput en hebben waarschijnlijk aan of in de barak gehangen als decoratie.

Het leven was waarschijnlijk niet altijd zo goed en rustig. Tijdens de oorlog is het vliegveld meerdere malen zwaar gebombardeerd en beschoten. Deze luchtaanvallen hadden ook directe gevolgen voor de stelling en de hier gelegen militairen. Archeologisch zijn hiervan bomkraters, hulzen van Amerikaans boordgeschut en met scherven doorzeefde bouwmaterialen teruggevonden. Het complex moet door de aanvallen dan ook meerdere malen zijn beschadigd en weer opgeknapt.

Wat gebeurt er met de vondsten?
Alle relevante vondsten zijn verzameld en liggen op dit moment op het kantoor van BAAC. Na het veldwerk begint hier de uitwerking van alle gegevens die tijdens de opgraving zijn verzameld. De vondsten worden schoongemaakt en verder bekeken en beschreven, zodat het verhaal opnieuw kan worden verteld. Daarna gaan de vondsten naar een archeologisch depot om goed opgeslagen te worden. Hier blijven de vondsten altijd beschikbaar voor verder onderzoek en voor uitleen aan musea en exposities.

Wat verwacht je nog te vinden?
De werkzaamheden zijn nog in volle gang. In de komende weken zullen er nog meer delen van de twee luchtafweerstellingen worden blootgelegd en onderzocht. Het gaat onder andere om restanten van een voormalige barak en een munitiebunker. In het oosten van het terrein zullen ook mogelijke funderingen van enkele huizen worden aangetroffen. Een van deze gebouwen betreft het bekende theehuis Soesterdal. Op het terrein van dit theehuis was in de Meidagen van 1940 tevens een deel van de Nederlandse luchtafweer gestationeerd. Voorlopig heeft de Soesterbergse bodem haar archeologische schatten dus nog niet allemaal prijsgegeven.

Meer informatie over de activiteiten rondom de woonwijk vliegbasis? 
Kijk dan op www.provincie-utrecht.nl/woonwijkvliegbasissoesterberg

Cookie-instellingen